Profilaktyka

PROFILAKTYKA, czyli doraźne zapobieganie problemom jamy ustnej.

Najważniejszym celem profilaktyki stomatologicznej stosowanej w Centrum Stomatologii Kosmetycznej i Implantologii Impladent jest:

 

• utrzymanie zębów przez całe życie
• utrzymanie czynności narządu żucia
• eliminacja bólu i dolegliwości związanych z nieprawidłowym uzębieniem (braki zębowe, wady zgryzu, próchnica zębów, choroby przyzębia).

 

 

Niewątpliwie, aby utrzymać zęby przez całe życie w jak najlepszej kondycji należy stosować:

• właściwą higienę jamy ustnej
• odpowiednie odżywianie
• preparaty fluorowe
• wizyty kontrolne – 2 razy w roku, raz na 6 miesięcy.

Dla powodzenia i sensu działania profilaktyki zdrowia jamy ustnej, niezwykle ważne jest to, aby wykryć jak najwcześniej objawy choroby oraz zatrzymać je i nie dopuścić do jej ewentualnego rozwoju. Możliwe to będzie dzięki regularnym wizytom w Klinice Impladent. Z doświadczenia wiemy, że u pacjentów, którzy już przebyli leczenie, możemy zapewnić profilaktykę mającą na celu zmniejszenie do minimum skutków choroby i następstw jej leczenia.

CO WARTO WIEDZIEĆ O HIGIENIE JAMY USTNEJ?

Istnieją następujące zasadnicze sposoby oczyszczania uzębienia:

 

• szczotkowanie zębów
• czyszczenie przestrzeni między-zębowych
• spożywanie pokarmów oczyszczających
• płukanie jamy ustnej
• guma do żucia

 

Celem tych sposobów jest niedopuszczenie do powstania dojrzałej płytki nazębnej (wytwarzającej kwasy), a jeśli płytka już powstała to możliwie jak najszybsze jej usunięcie.

Ad 1. SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW – jest to najważniejszy ze sposobów utrzymania higieny jamy ustnej. Mechanicznym środkiem do usuwania płytki nazębnej jest szczoteczka. Skuteczność szczotkowania zależy od:

 

• jakości i stanu szczoteczki
• sposobu szczotkowania
• częstości i czasu szczotkowania
• środków dodatkowych (past, proszków)

 

CECHY DOBREJ SZCZOTECZKI

Część pracująca, tylko krótka główka gwarantuje dobry dostęp do zachyłków uzębienia. Dla dzieci – główka szczoteczki wynosi od 2 – do 2,5 cm dla dorosłych – od 2,5 – do 3 cm, rzadkie ustawienie pęczków, muszą być prześwity, płaskie pole powierzchni na główce, włosie powinno być oszlifowane, trzymadełko szczoteczki powinno wynosić: dla dorosłych – dł. Od 16 – 17 cm, dla dzieci dł. 11 – 14 cm i być dopasowane do ręki, nie powinno się ślizgać i dlatego najczęściej pokryte jest gumą i ma wcięcia. Wyróżniamy szczoteczki: twarde, średnie, miękkie, bardzo miękkie.

Zęby powinniśmy szczotkować 2 razy dziennie po posiłkach – po śniadaniu i po ostatnim posiłku. Czas szczotkowania z pastą do zębów- ok. 3 min., bez pasty – ok. 10 minut, dzieci i młodzież z próchnicą ostrą powinny szczotkować zęby po każdym posiłku. Naukę szczotkowania należy zacząć po wyrżnięciu się siekaczy, a metodą “kółeczek” po 3 r. życia, kiedy dziecko posiada trochę umiejętności odpluwania.

Ad 2. W celu oczyszczania przestrzeni między-zębowych stosuje się:

 

• nici dentystyczne
• wykałaczki
• szczoteczki między-zębowe
• irygatory wodne

 

NICI DENTYSTYCZNE

Cienkie i grube, z fluorem lub z miętą, woskowana- przy ciasno ustawionych zębach. Nitkę zawija się na palce obu rąk lub na widełki dla osób mniej sprawnych, wprowadza się do przestrzeni między-zębowej lekko pod dziąsło, formuje się pętelkę w kształcie litery “c” i ruchem pionowym trzymając nitkę cały czas w kontakcie z powierzchnią zęba przesuwa się ją w kierunku brzegu siecznego lub powierzchni żującej. Następnie przewija się zanieczyszczony resztkami pokarmowymi fragment nitki na jeden palec i odwija czysty fragment nitki z drugiego palca.

UWAGA!

Nieumiejętne stosowanie nitki dentystycznej grozi laceracją (poszarpaniem) brodawki dziąsłowej oraz uszkodzeniem przyczepu nabłonkowego.

WYKAŁACZKI – specjalne, dentystyczne nie stołowe, wykonane są z miękkiego drewna brzozowego o trójkątnym przekroju i zaokrąglonych końcach zaleca się ich stosowanie u osób z zanikiem brodawki dziąsłowej oraz z szerokimi przestrzeniami otwartymi. Wykałaczką należy wykonać ruch przepychający zaczynając od dołu- dziąsła ku górze. Przed użyciem należy potrzymać wykałaczkę w przestrzeni, między-zębowej, aby miękła pod wpływem śliny. Nie zaleca się jej stosowania u pacjentów, u których brodawka dziąsłowa wypełnia przestrzenie między-zębowe.

SZCZOTECZKI MIĘDZYZĘBOWE – stosuje się je przede wszystkim w obszarach o szerokich przestrzeniach międzyzębowych tam, gdzie są odsłonięte korzenie zębów. Są różne rodzaje : cylindryczne, choinkowe. Odpowiednio dobrana szczoteczka oraz ruchy poziome, policzkowo- podniebienne i policzkowo – językowe oczyszczają powierzchnie styczne zębów i kieszonkę dziąsłową a także masują dziąsło.

IRYGATORY WODNE – są to płyny umieszczone w zbiornikach, w których wytwarzane jest podciśnienie i ono umożliwia wydostawanie się płynu ze zbiornika przez specjalną końcówkę i przepłukiwanie przestrzeni między-zębowych.

Ad 3. POKARMY OCZYSZCZAJĄCE – twarde, takie jak: marchew, jabłka, rzodkiewki, orzechy, chleb razowy, usuwają miękkie naloty z zębów oraz zwiększają wydzielanie śliny, która ma bardzo duży wpływ na uzębienie. Uwaga !

Taką metodę oczyszczania można stosować tylko wtedy, gdy niemożliwe jest umycie zębów. Można ją stosować obok szczotkowania zębów, ale nigdy zamiast. Dzięki pokarmom oczyszczającym u dzieci prawidłowo kształtują się mięśnie żwacze oraz staw skroniowo- żuchwowy.

Ad 4. PŁUKANIE JAMY USTNEJ – powoduje:

 

• rozluźnienie resztek pokarmowych i niektórych nalotów nazębnych oraz prowadzi do ich usunięcia
• zmniejsza ilość bakterii
• zobojętnia kwaśne środowisko.

 

Płukanie jamy ustnej – krótkie, tuż po posiłku usuwa 50 % resztek pokarmowych a dłuższe niż 5 minut może całkowicie rozpuścić węglowodany w jamie ustnej. Płukanie, jako jedyny sposób oczyszczania stosuje się tylko w przypadku ostrego zapalenia dziąseł.

Ad 5. GUMA DO ŻUCIA – zamiast cukru zawiera Sorbitol lub Ksylitol- substancje słodzące. Bakterie nie przetwarzają tych substancji na kwasy. Oba środki dobrze rozpuszczają się w wodzie, absorbują ciepło, stąd wrażenie chłodu w jamie ustnej. Żucie gumy uaktywnia substancje buforowe, które neutralizują kwasy. 10, 15 minut po posiłku działa redukująco na próchnicę. Jednak żucie gumy nie może zastępować szczotkowania zębów rano i wieczorem, jest to metoda uzupełniająca. Dłuższe żucie gumy może doprowadzić do uszkodzenia stawu skroniowo- żuchwowego i przerostu mięśni żwaczy.

HIGIENA JAMY USTNEJ W RÓŻNYM WIEKU I ŚRODOWISKACH

OKRES NIEMOWLĘCY – od 1 miesiąca życia – powinno rozpocząć się zabiegi higieniczne (mama powinna wały dziąsłowe przemywać rumiankiem czy wodą, tak samo pierwszy ząbek w szóstym miesiącu życia. Przynajmniej 2 razy dziennie należy oczyszczać wały dziąsłowe za pomocą nawiniętego na palec wskazujący zwilżonego gazika lub specjalnej szczoteczki. Gazik zwilżamy w przegotowanej wodzie lub na parze rumianku, ok. 6 miesiąca życia pojawiają się pierwsze zęby mleczne, należy oczyszczać je jak wyżej- BEZWZGLĘDNIE PRZED SNEM PO OSTATNIM POSIŁKU.

OKRES PO NIEMOWLĘCY – od 1 roku życia do 3 roku życia – dziecko powinno dostać miękką szczoteczkę do zabawy W CELU PRZYZWYCZAJENIA, ale oczyszczanie zębów nadal wykonują rodzice. Ok. 2,5 roku najczęściej już obecne wszystkie zęby mleczne, dziecko powinno mieć oczyszczone zęby minimum 2 razy dziennie. Dziecko oczyszcza zęby szczoteczką i wodą pod stałą kontrolą lub z pomocą rodziców. W tym okresie uczy się dziecko również czynności płukania i odpluwania.

OKRES PRZEDSZKOLNY – od 3 do 6 lat, nauka prostej metody szczotkowania- kółeczek, pasta do zębów wielkości groszku z fluorem 0, 02 – 0, 05 F , nadal konieczny jest nadzór osób dorosłych, w tym wieku dzieci powinny oczyszczać zęby 2 razy dziennie oraz dodatkowo po spożyciu słodyczy. Wskazane jest także spożywanie pokarmów oczyszczających: np. marchew, jabłko, chleb razowy. Dziecko powinno traktować szczotkowanie, jako czynność konieczną tak jak umycie rąk przed posiłkiem.

OKRES SZKOLNY – od 6 do 18 lat, czyszczenie zębów nadal metodą kółeczek, ale od 11 roku życia szczoteczka twardości średniej, może być elektryczna, dodatkowo ruchu wymiatające, minimum 2 razy dziennie po posiłkach, następnie pasta do zębów z fluorem 0,12 – 0,15 F, KONIECZNIE NITKA DENTYSTYCZNA, kontynuacja spożywania pokarmów oczyszczających. Kontrola uzębienia przez rodziców w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe (pojawia się niechęć szczotkowania). W tym wieku wiele dzieci nosi aparaty ortodontyczne, więc wymagana jest doskonała higiena – po zdjęciu aparatu także oraz utrzymanie aparatu w warunkach higienicznych (np. aparaty ruchome).

DOROŚLI – efektywność oczyszczania zębów zależy od stanu ich wiedzy na temat przyczyn i skutków próchnicy. Oprócz szczoteczki, powinni używać nitki dentystycznej. Nitka umożliwia usunięcie resztek pokarmowych z przestrzeni między-zębowych niedostępnych dla najlepszej szczoteczki.

KOBIETY W CIĄŻY – wymagana szczególna dbałość o higienę jamy ustnej i ograniczenie słodyczy. Powinny odbywać się w tym czasie regularne kontrole w gabinecie stomatologicznym. Kobiety w ciąży mają znacznie zmniejszone wydzielanie śliny- to ma wpływ na próchnicę. Pod wpływem hormonów może dojść do zmiany składu śliny jak również zmniejszonego jej wydzielania a także częściej dochodzi do obrzęku i zapaleń dziąsła- gingivitis gravidarum- zapalenie dziąseł ciążowe. Zmiana składu śliny + brak higieny powodują nasilenie próchnicy. Zaleca się: leczenie zębów w czasie ciąży lub przed, które nie ma wpływu na rozwijające się w łonie matki dziecko. U KOBIET KARMIĄCYCH, gdy jest zła higiena, wówczas bakterie mogą być przeniesione na dziecko.

HIGIENA OSÓB Z UZUPEŁNIENIAMI PROTETYCZNYMI, TAKIMI JAK KORONY CZY MOSTY:

Osoby te powinny używać:

• specjalnych nitek dentystycznych o nazwie Super floss – między przęsłem a dziąsłem.

OSOBY MAJĄCE WSZCZEPIONE IMPLANTY:

• poleca się metodę Bassa- kieszonkową
• nitkę dentystyczną Super floss
• szczoteczkę jednopęczkową o średnicy 0,12 i mniej- czyli bardzo miękką
• irygacje ze słabym strumieniem płynu

OSOBY MAJĄCE UZUPEŁNIENIA RUCHOME (WYJMOWANE):

Między zębem a uzupełnieniem łatwo zalega pokarm, protezy ruszają się i ocierają o ząb, ząb taki jest szczególnie narażony na próchnicę, należy dokładnie myć zęby i protezę. Do mycia protez należy używać specjalnej szczotki i pasty oraz środków samooczyszczających np. Corega Tabs.

OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE:

• zaleca się szczoteczkę elektryczną
• pastę do zębów wielkości groszku z fluorem od 0,02 – 0,05
• choć 1 raz dziennie należy umyć zęby po ostatnim posiłku
• dobrze, jeśli w tym czasie jest stały nadzór rodziców bądź opiekunów.

ROLA FLUORU W PROFILAKTYCE PRÓCHNICY:

Naszym pacjentom proponujemy nałożenie fluoru, zwłaszcza po zabiegach takich jak usuwanie kamienia nazębnego i osadu (scalingu). Dlaczego? Otóż fluor jest to pierwiastek śladowy, mikroelement, który powoduje:

remineralizację dla plamy próchniczej, remineralizacja jest procesem, w którym następuje – po nałożeniu fluoru- zjawisko mineralizacji, czyli procesu uwapnienia. Dzieje się to także za pośrednictwem śliny, która zawiera substancje buforowe i wapń.

ZĄB, KTORY JEST WOLNY OD PŁYTKI NAZĘBNEJ – NIE JEST NARAŻONY NA KWASY!!!

• działa przeciwbakteryjnie
• zwiększa odporność szkliwa na próchnicę
• blokuje kanaliki zębinowe szkliwa.

 

Profilaktyczne działanie fluoru na szkliwo zależy od ilości fluoru i szybkości jego wbudowywania. Na tym opierają się różne metody profilaktyczne stosowania fluoru. Nabytą odporność w pierwszych latach traci się w kilka lat po zaprzestaniu dowozu fluoru, czyli nie ma trwałej odporności na próchnicę bez stałego dowozu fluoru. Profilaktyczne działanie fluoru przed próchnicą ma miejsce właściwie tylko wtedy, gdy jego związki podaje się regularnie przez całe życie.